DİJİTAL KÜTÜPHANECİLİKTE BİLGİ MİMARİSİ

 

DİJİTAL KÜTÜPHANECİLİKTE BİLGİ MİMARİSİ

Bilgi mimarisi insanların bilgiyi kolay bir şekilde bulmaları için düzenlemek, organize etmektir. Bilginin kolay keşfedilebilirliği sayesinde insanların bilişsel yükünü azaltmayı sağlar. Web siteleri için de gerçek dünya için de bu tanımı kullanabiliriz.

En basit örneğini kütüphanelerde görebiliriz. Kütüphaneye girdiğinizde kitapların türlerine göre ya da alfabetik olarak gruplandığını ve sıralandığını görürüz. Bilgi mimarisinin tanımını düşündüğümüzde bunun da bir gruplama ve organize etme şekli olduğunu anlayabiliyoruz.

Kullanıcı Deneyimi alanında bilgi mimarisi sitelerin ve uygulamaların kategorilerinin oluşturulması, site içindeki gezinmelerin düzenlenmesi, ara yüz elementlerinin ve içeriklerin yerleştirilmesi gibi konularda kullanılır. Kullanıcıların görmediği strüktürlerin oluşturulmasında da, ön yüzde gördüğümüz tasarımların temelinde de bilgi mimarisi vardır. Bilginin kullanıcılar tarafından bulunabilmesini, anlaşılabilmesini ve yönetilebilmesini hedefler.

Bilgi mimarisinin kullanıldığı alanlar:


Yapılandırma, düzenleme ve etiketleme, (Structuring, organising and labelling)

Kategorilere ayırma ve kategorileri isimlendirme,

Site içerisindeki bulunabilirliği ve keşfedilebilirliği destekleme,

Kategorilerin altındaki bilgi miktarlarının dengelenmesi,

Site navigasyonu, kullanıcıların gezinmelerini destekleme.

 

Bilgi mimarisi için 4 ana bileşen vardır;

 

Organizasyon Sistemleri: Bu tür bir sistem, kullanıcıların belirli bilgileri nerede kolayca bulabileceklerini tahmin etmelerine yardımcı olur.

Etiketleme Sistemleri: Ürün tasarımı basitlik gerektirir, büyük miktarda bilgi kullanıcıların kafasını karıştırabilir. Bu nedenle tasarımcılar, çok sayıda veriyi birkaç kelimeyle temsil eden etiketleri oluşturur.

Navigasyon Sistemleri: Kullanıcıların bilgilere nasıl göz attığı veya bu bilgiler arasında nasıl hareket ettiğini içerir.

Arama Sistemleri: Kullanıcıların bir web sitesi veya uygulama gibi dijital ürün içindeki verileri aramasına yardımcı olmak için bilgi mimarisinde kullanılır. Arama sistemi, kullanıcıların kaybolma riskinin olduğu durumlarda, yalnızca çok fazla bilgi içeren ürünler için etkilidir.

Zaman, insanların sahip olduğu en değerli kaynaktır. İnsanların sorunlarına en az çabayla çözüm bulmayı umdukları bir dünyada yaşıyoruz. Bilgi bulmak çok karmaşık veya çok yavaş olduğunda, insanların onu terk etme riski vardır. İnsanlar bir uygulamayı veya web sitesini terk ettiğinde, onları geri getirmek daha zordur. Bilgi mimarisi tasarımının kilit bir rol oynadığı yer burasıdır.

Kullanıcıların web sitelerinde rahatça gezinebilmesi, istedikleri içeriklere kolaylıkla ulaşabilmesi için bilgi mimarisi önemli bir rol oynar. İyi bilgi mimarisi, verimli kullanıcı deneyiminin temelidir.

Bir kütüphaneci için de kullanıcısının kütüphane hizmetlerinden en verimli ve hızlı şekilde faydalanması öncelik olduğundan, dijital kütüphanelerde bilgi mimarisinin etkili şekilde kullanılması çok önemlidir.

 

Kaynakça:

https://www.p-ux.net/hizmetlerimiz/bilgi-mimarisi/

https://sherpa.blog/sozluk/bilgi-mimarisi-information-architecture-nedir

https://www.userspots.com/rehber/bilgi-mimarisi-tasarimi-hangi-yontemlerle-yapilir

 

 

 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kataloglama Kuralları

 1. Dewey Onlu Sınıflama Sistemi Dewey Onlu Sınıflama sisteminin yazarı, kurucusu olan Melvil Dewey (1851-1931), kitaplarda ele alınan konuların düzenlenmesi için bir sınıflama şeması oluşturma fikrini düşünürken Amherts College’da öğrenci ve yardımcı kütüphaneciydi. Onun onlu sınıflamasının birinci baskısı 1876 yılında 1000 kopyasıyla birlikte toplam 42 sayfa olarak basıldı. 1876 yılındaki bu ilk baskı Dewey’in ilkelerini özetleyen kısa bir önsöz, on ana sınıfın listelerinin 000’dan 999’a numaralanmış toplam 1000 kategorinin ondalıklı olarak alt bölümlenmesini ve bir alfabetik konu dizinini içerir. Ana sınıfların bölünmesi, W.T. Harris tarafından 1870 yılında tasarlanan, eski bir sınıflama sistemi temel alınarak oluşturulmuştur.  Dünyada en çok kullanılan kütüphane sınıflama sistemi olan DOS, özellikle halk ve okul kütüphanelerinde yaygınlaşmıştır (Mortimer, 2000: 5). Kütüphanelerin çok büyük bir kısmının DOS’u seçmesinde, kullanmasında DOS’un sahip olduğu özelliklerin payı ...
Devamı

Teknik Hizmetler Nedir ve Hangi Birimleri İçerir

  1. Ödev: KÜTÜPHANEDE TEKNİK HİZMETLER Teknik hizmetler kütüphanenin tüm araç-gereçlerinin (kitap, dergi gibi basılı materyaller ile film, slayt, CD gibi görsel-işitsel araçlar ve elektronik yayınlar) seçimi, sağlanması ve bunların okuyucuya sunulacak duruma getirilmesi için yapılacak işlemlerin tümüdür. Teknik hizmetler şu şekilde birimlere ayrılır: 1)        Sağlama ve Seçim Bölümü Seçim işlemi bir karar verme işlemidir: " Bu eser kütüphaneye yararlı olacaktır, onun için alınmalıdır veya bu eser gereksizdir, onun için satın alınmayacaktır" şeklindedir. Seçim işlemi neyin gerekli olduğuna karar verir; sağlama bölümü ondan sonra gerekli materyali sağlar. Sağlama işleminde birinci iş, eserin varlığının doğrulanması, fiyatının saptanması ve yayıncı veya sağlayacak yerin belirlenmesidir. Daha sonra uygun sağlayıcıya (yayıncı, toptancı, kitapçı veya diğerleri) bir sipariş yapılır. 2)        Kataloglama Bölümü Kataloglama, yaz...
Devamı

WorldCat ve TO-KAT

Resim
  WorldCat ve TO-KAT WorldCat WorldCat, OCLC küresel kooperatifine katılım sağlayan 123 ülke ve bölgeden 17.900 kütüphanenin arşivini listeleyen bir toplu katalogdur. OCLC, Inc. tarafından işletilmektedir. Dünyanın en büyük bibliyografik veri tabanıdır ve üye olan kütüphaneler toplu olarak bu veri tabanının bakımını üstlenmektedir. Mayıs 2019 verilerine göre WorldCat'te 2.8 milyar fiziksel ve dijital kütüphane yayınına ait 484 dilde 450 milyondan fazla bibliyografik tutanak ve 100 milyondan fazla kişiyi bulunduran bir kişi veri kümesi bulunmaktadır. TO-KAT Devlet Planlama Teşkilatı, Bilgi Toplumu Stratejisi çerçevesinde 2006 yılında bir dizi eylem planı hazırlamıştır. Vatandaş Odaklı Hizmet Dönüşümü kapsamında hazırlanan eylem planlarından 38. eylem, Entegre e-Kütüphane Sistemi’dir ve kütüphane hizmetlerinin, katalog tarama ve içeriğe erişim hizmetlerinin elektronik ortamda sunulur hale getirilmesini öngörmüştür.      Eylem planında Entegre...
Devamı